fbpx

Als je 81 bent en ‘aan jezelf wilt werken’…

Ik zeg hoe ik me voel!

Ze is bijna 81 jaar en wil aan zichzelf werken… Als ze binnenkomt, deze nieuwe cliënt, verandert er meteen iets in de ruimte. Een serene aanwezigheid, stil en bescheiden zo zit ze bij me. We hebben elkaar tot dan toe alleen telefonisch gesproken. Hoe coach je een dame op leeftijd, die met de vraag komt om voordat ze dit leven verlaat – nog aan zichzelf te willen werken. Open eindjes uit haar leven wil onderzoeken en opruimen, zodat ze ‘in vrede’ kan gaan.

Vaak wordt gevraagd om eens te beschrijven als je terugkijkt op jouw leven, wat je dan bereikt wilt hebben. Of, wat is jouw ‘nalatenschap’, hoe wil je herinnerd worden? De vraag van deze bijna 81-jarige heeft een ongelooflijke power in zich en de overtuiging dat het nooit te laat is.. voor wat dan ook! Ik voel dankbaarheid en nederigheid als iemand dat aan mij toevertrouwt. Ze is gevoelig, sensitief en heel spiritueel. Iets etherisch neemt ze mee de ruimte in. In haar leven met een narcistische moeder, ‘ongewenst kind zijn’, de oorlog en haar grote gevoeligheid heeft ze hard gewerkt om ‘er te mogen zijn’. In haar werk als trainer en begeleider van mensen (nu nog steeds!) is ze sterk, met humor, enorm veel wijsheid, kennis en lichtheid!

In de sessies kijken we samen naar wat haar open eindjes nog zijn. Hoe ze bv. haar wijze hoofd heeft moeten inzetten om te ‘overleven’, als beschermingsmechanisme voor haar als kind. En.. dat juist dát krachtige hoofd haar zoveel en zover heeft gebracht.. tot nu toe. Nu voelt ze en kan ze zien dat het tijd is om de zachtheid toe te laten, haar sensitiviteit te gebruiken als kracht en in alle vrijheid de volgende fase tegemoet treedt.

Ik ben geraakt door de schoonheid/puurheid van het effect van ruimte en rust welke ontstaan door deze ‘opruiming’. Hoe zou de wereld, onze relaties, ons werk en overal waar we onszelf meebrengen eruit zien, als we eerst onze eigen ‘open eindjes’ opruimen en ons dan weer opnieuw verbinden?

Marieke stapte steeds in dezelfde valkuil..

vrijheid patronen doorbreken valkuil

Marieke: ‘Ik wil niet weer terecht komen in situaties die niet goed voor me zijn. Maar als ze er zijn dan ben ik geen slachtoffer meer…’

‘Ik heb gewerkt aan het herkennen van patronen en er iets aan te doen. We hebben daar samen naar gekeken. Als je ze herkent dan kan je accepteren dat ze er zijn en tegelijk er aan werken om ze te veranderen en weer verder te gaan. Dat heeft geleid tot inzichten, die me enorm hebben geholpen. Natuurlijk is het na een aantal sessies niet allemaal zo maar over of weg. Soms overvalt het me toch weer, alleen heb ik nu het vaste vertrouwen dat ik er zelf iets aan kan doen.’

Er waren veel meer blinde vlekken

Op een dag besluit Marieke een coach aan te spreken om te helpen haar depressieve gedachten en gevoelens aan te pakken. Het telefoontje naar Liesbeth van Breemen komt niet zomaar uit de lucht vallen.

‘Mijn huisarts had al meermalen gezegd dat ik moest nadenken over professionele ondersteuning om mijn depressieve gedachten en gevoelens aan te pakken. En het herkennen van patronen leren. Via hem had ik al een familie-opstelling gedaan en ook had ik gesprekken gevoerd met hulpverleners. Op een bepaald moment dacht ik: nu ga ik het doen. Ik heb Liesbeth gebeld en we zijn begonnen.

Uiteindelijk zijn het acht sessies geworden. Dat heeft me veel opgeleverd. Ik wil niet beweren dat die gedachten en gevoelens zijn verdwenen. Maar als ze er weer zijn, dan ben ik geen slachtoffer meer. Ik zal er niet meer weken of maanden onder lijden. Ze houden een dag of zo aan en ik kan er veel beter mee omgaan. Dat heeft zo ontzettend mijn leven veranderd.

Vier jaar geleden had ik echt niet gedacht dat mijn leven er zo zou kunnen gaan uitzien! Heel lang heb ik gedacht dat ik mezelf goed kende. En heel lang dacht ik dat ik alles zelf, zonder hulp van wie dan ook, kon oplossen. We hebben samen ontdekt dat er veel meer lag dan ik dacht en dat er veel meer blinde vlekken waren. Ik zeg niet dat alles nu 100% goed is. Of dat ik nooit meer externe professionele coaching nodig heb. Maar ik weet nu wel dat ik in staat ben om zelf de knop om te zetten.’

Mijn baas adviseerde coaching

Tijdens haar middelbare schooltijd denkt Marieke dat ze de enige is die lijdt onder depressieve gevoelens en dat ze ‘gek’ is. Als ze later gaat werken, zijn er (soms langdurige) periodes van uitval wegens ‘ziekte’.

‘Traumatische ervaringen speelden geen rol in het ontstaan van die depressieve gevoelens en gedachten. Mijn hele familie was en is er gevoelig voor. Ik beschouw de vatbaarheid ervoor als een deel van mijn bouwpakket. En zie het niet als een defect, hoewel ik er flink onder heb geleden. Een tijd lang heb ik gezocht naar oorzaken, maar dat leverde niets op. Dat zoeken maakte het eigenlijk zwaarder voor me. Gesprekken met hulpverleners en familie-opstellingen brachten me wel iets, maar toch bleven dingen me belemmeren en dwars zitten. Ik solliciteerde als projectleider bij een regionale  cliëntenorganisatie voor en door mensen met een psychische kwetsbaarheid.

Ik wilde voorkomen dat ik zou uitvallen of mijn werk niet goed zou doen. Daarom benoemde ik al tijdens het sollicitatiegesprek een en ander. Hoewel ik bang was dat ik de baan niet zou krijgen, wilde ik niet liegen en daardoor mezelf in een moeilijke positie brengen. Mijn baas sprak er over met mij en ze wilde dat ik zou komen werken. Vandaar haar advies om een coach te zoeken. Dat heeft ze goed aangevoeld. In mijn sollicitatiebrief had ze al gezien dat ik geen werknemer was met een gemiddeld ziekteverzuim. Ze wist dat ik in het verleden enkele keren een tijdlang niet meer kon werken. Dus ze wist dat ze als het ware dicht bij me moest gaan staan om me binnen boord te houden. Er is veel vertrouwen tussen haar en mij. Dat betekent ook dat er een open situatie is als het gaat om mijn valkuilen.’

Ik was in goede handen

Marieke legt aan Liesbeth haar vragen voor: Hoe kan ik mijn werk goed doen en blijven volhouden? Wat zijn nou de dingen die dat belemmeren of moeilijker maken? Waar loop ik tegen aan? Wat kan ik doen aan mijn energiemanagement? Hoe kan ik het herkennen van patronen leren?

‘Ze prikte eigenlijk meteen door waar ik sterk in was: ik kon heel goed praten en het ontbrak me niet aan woorden om te beschrijven wat ik dacht. Ze bracht me ertoe om niet vaag en algemeen dingen te benoemen, maar concreet. Dus niet rationeel analyseren, maar eerst en vooral voelen. Minder vanuit het denken aan de slag gaan en meer vanuit het gevoel.

Wat wil ik écht zelf en wat wil ik van de ander? Wat wil de ander van mij? En wat komt er boven en wat voel ik? Het werd duidelijk dat ik nog steeds ongelukkige gedachten en gevoelens negeerde, ging inzien dat ik niet meer eindeloos en diepgaand op zoek moest gaan naar oorzaken. En het herkennen van patronen. Ik ging me erop richten om ze buiten mezelf te plaatsen. Ik had ook veel verdriet bij me. Geen idee waar dat vandaan kwam, maar we hebben er aan gewerkt om dat een plek te geven die me minder hinderde en veel meer rust en ruimte bood.’

Uit haar comfort zone

Ze vindt het moeilijk om dingen los te laten, om uit haar comfortzone te komen, om naar zichzelf te kijken. En vindt het heel lastig om houvast in te ruilen tegen ontdekken.

‘Dat was best eng, maar als ik iets had opgeruimd in mijn gevoel en gedachten dan voelde dat heel goed. Liesbeth heeft een heel grote gereedschapskist waaruit ze steeds een ander dingetje haalde om in te spelen op mijn heel persoonlijke situatie. Ze leverde dingen aan die mij tot nieuwe inzichten brachten. Welk gevoel ik daarbij kreeg? Veiligheid en vertrouwen, in mezelf vooral. Haar vaardigheid gaf me het fijne gevoel dat ik bij haar in goede handen was. Wat me ook aansprak is dat ze heel breed georiënteerd is. Ze heeft niet een bepaalde koker waaruit van alles komt of waar van alles in wordt gestopt. Liesbeth is zelf een open persoon en je voelt dat haar eigen ervaringen meespelen. Ze is oprecht geïnteresseerd in wat mij raakt, in wat ik voel, in wat ik nodig heb.’

Uitspreken wat ik voel

Marieke heeft belangrijke stappen gezet. Op het persoonlijke vlak en ook heeft ze stevige beslissingen genomen waar het werksituaties betreft.  Als projectleider kan ze haar eigen ervaringen inzetten om jongeren met een levensverhaal te nog beter te begrijpen en te ondersteunen. En ze helpen bij het herkennen van patronen. Dat is een heel belangrijke kwaliteit in haar werk bij de cliëntenorganisatie.

‘Dat steeds maar zoeken naar oorzaken heb ik achter me gelaten. Ik weet niet of het de opstelling is geweest of de meditatie of het aandacht geven en benoemen en buiten mezelf leggen of andere dingen die in de coaching aan de orde zijn geweest, maar het gaat een heel stuk beter. Af en toe heb ik nog wel eens dat ik denk: zo hoeft het van mij niet, maar dat is een dag later weer over. Het blijft niet meer voortduren. Zo gaat het goed. Het heeft allemaal bijgedragen aan een draai die ik heb gemaakt.’

 En je baas?

‘Ik heb geluk gehad dat ik een baas kreeg die oog had voor mijn worsteling en mij aanraadde om een coach te zoeken om zo verder te werken aan mezelf. De kosten voor de sessies werden zonder probleem vergoed. Ik ga er binnenkort uitgebreid met haar over praten. Ik ga haar laten weten wat het me heeft gebracht. Zelfreflectie in elk geval. Naar mezelf kijken, kritisch zijn op mijn eigen handelen. Het herkennen van patronen. Misschien heb ik daardoor ook wel bepaalde beslissingen genomen in mijn werksituatie. Ik heb belangrijke stappen gezet, bijvoorbeeld van 3 naar 2 dagen werken bij een van mijn twee werkplekken. Dat was een grote beslissing. Misschien ook wel beter agendabeheer inzake privé en werk. Rust pakken. Terugval voorkomen. Uitspreken in mijn omgeving wat ik voel.’

Lees het verhaal van Sam!

familie opstellingen castricum

Sam: “Ik kon eindelijk terug geven wat niet bij mij past”

‘Ik had al eens eerder een burn out gehad. Na een poos ging het wel weer. Maar nu was het erger, het zat dieper. Uiteindelijk kon ik twee jaar lang niet werken. Als ik probeerde om toch te werken dan duurde dat heel kort totdat ik weer uitviel. Als mensen me weer op het werk zagen dan dachten ze dat ik beter was, dat het allemaal voorbij was. Ik had dat gevoel zelf helemaal niet. Ik bleef de woede en de boosheid in mijn lijf houden. Dat zat er al jaren en bij de geringste aanleiding ging het mis. Er moest iets gebeuren dat een echte ommekeer zou zijn in mijn leven.’

Sam  was meer dan 20 jaar docent techniek in het voortgezet onderwijs. Hoewel hij het veel te druk kreeg, omdat hij gedwongen werd heel andere dingen te doen dan zijn eigen vak te onderwijzen, voelde hij ook dat de burn out niet ‘een op een’ aan de werksituatie toegeschreven kon worden.

‘Niet doen, niet doen, niet doen’, zei ik tegen mezelf

‘Ik voelde wel dat het zeker ook in mijzelf zat. Ik ben opgevoed met het principe: niet zeuren maar aanpakken. Als kind moest ik van mijn ouders veel verantwoordelijkheden op mijn schouders nemen. Opgeven was er niet bij. Ik moest alles tot een succes maken. Die instelling heb ik in mijn verdere leven gehouden. Tijdens die moeilijke periode bleef ik maar doorgaan en proberen om te werken. Ik was constant moe en dat werd steeds erger. Als ik thuis kwam had ik hoofdpijn. Ik kon echt niet meer werken. Uiteindelijk was ik ziek thuis, maar na ongeveer een half jaar moest ik van de bedrijfsarts weer aan het werk. In elk geval moest ik naar het werk en dingen doen. Ik kreeg een heel lastige verhouding met die bedrijfsarts. Maar ja, het ging niet. Ik bleef toch weer thuis. Dat werd me kwalijk genomen door de bedrijfsarts. Althans ik voelde het zo. Ik ging naar hem toe met in mijn gedachten: hij is een arts dus hij zal mij wel begrijpen. Hij zal wel kijken wat er met mij aan de hand is. Het enige dat hij zei was: ’Je hebt niet aan je wettelijke verplichtingen voldaan’. Ik zei: ‘Ja maar, ik ben ziek’. Maar hij bleef steeds zeggen dat ik niet had voldaan aan wat we afgesproken hadden. Toen klapte ik helemaal dicht.

Ik was er zo erg aan toe dat ik dacht dat ik te ver zou gaan. Ik was eigenlijk heel ver heen en ik was echt heel bang dat ik het stukje beheersing zou gaan verliezen. ’Niet doen, niet doen, niet doen’, bleef ik tegen me zelf zeggen. Ik luisterde alleen, maar ik hoorde niet meer wat hij zei. Hij kapte het gesprek op een bepaald moment af want hij kreeg in de gaten dat het echt niet meer verder kon. Ik schrok eigenlijk van mijn eigen woede en boosheid die ik niet meer in de hand kon houden. Dat was een moment dat ik dacht: dat gaat zo niet langer, ik moet daar iets mee. Toen ik na dat gesprek buiten kwam, stond ik gewoon op het parkeerterrein te janken. Mijn vrouw had me al vaker laten weten dat ik met iemand moest gaan praten. Ik zag dat ze leed onder mijn situatie en onder die voortdurende dreiging van uitbarstingen.’

Externe hulp nodig

Sam had zich voorgenomen zeker tot zijn pensioengerechtigde leeftijd aan het werk blijven. Pas dan kan je stoppen, was zijn vaste overtuiging. Zo was hij ook opgevoed: je stopt pas met iets als het af is. In 2017 ging hij officieel en met forse tegenzin met vervroegd pensioen. Maar boosheid en woede bleven. Dat maakte voor hem duidelijk dat alleen het werk niet de oorzaak van de burn out kon zijn. Zijn vrouw raadde hem aan om iets te gaan doen dat kon helpen. Ze deed de opleiding NLP. Sam voelde er aanvankelijk helemaal niets voor en na een tijdlang zoeken naar informatie over NLP zette hij de stap naar het leslokaal. Ondanks tegenwerking van zijn werkgever maakte hij toch de gang naar de lessen in de periode dat hij formeel in de ziektewet zat. Achteraf zegt hij dat hij in die lessen heeft geleerd beter naar zichzelf (zijn eigen gedrag) en naar de (verwachtingen van) de ander te kijken en ook vanuit een ‘helicopterview’ waar te nemen wat er gebeurt. De negatieve gevoelens verdwenen echter niet en ze bleven zijn leven aanvallen. Hij besefte dat externe hulp nodig was. Zijn vrouw  bracht hem in contact met Liesbeth van Breemen.

Familieopstelling

‘Het klikte eigenlijk meteen en korte tijd later begonnen we aan de eerste van acht sessies. We begonnen steeds met een meditatie. En daar knapte ik al heel erg van op. Ik werd er zo relaxed van en ik kon steeds beter dingen in gedachten nemen waarover ik dan ook ging praten. Soms was ik heel geëmotioneerd. Niet omdat ik verdrietig was, maar dat deed me goed. Dan praatten we over wat die boosheid oproept, over wat ik heb meegemaakt. We gingen praten over wat ik daarbij voelde en nu voel, wat me stoorde en nu stoort, wat me boos maakte en nu nog boos maakt. Door die gesprekken en de familieopstellingen die wij gedaan hebben, ging ik zien wat er is gebeurd en waar dat door kwam. Ik ging zien wat er in mezelf zit en waar dingen in mijn familie, in mijn opvoeding zitten en wat die met me doen. Er ontstond bij mij het inzicht waar die burn out eigenlijk vandaan kwam. Eerder dacht ik dat het kwam doordat ik op mijn werk te veel dingen moest doen die niet bij mij pasten. In de sessies waarbij ik in een famillieopstelling tegenover mijn ouders stond, werd duidelijk dat ik als het ware mezelf die burn out bezorgde. Ik was opgevoed met het principe dat ik altijd alles moest geven, alle verantwoordelijkheid moest nemen, nooit mocht opgeven en mijn zusjes moest beschermen. Daar zat dus een heel belangrijk punt. Eigenlijk zou ik pas die boosheid en die woede kunnen wegschuiven als ik die principes van mijn opvoeding zou kunnen overwinnen.’

Een bos bloemen

Liesbeth gaf aan dat ik zeker daar naar een oplossing zou kunnen zoeken. Ze liet de keuze aan mij en hielp me om er goed over na te denken en vooral goed te voelen wat er was en wat er zou kunnen veranderen. Na een poosje zag ik in, dat ik op een of andere manier afscheid moest gaan nemen van die druk, die vanuit de opvoeding op mij was gelegd en die zich nog steeds liet gelden. Ik besloot om terug te geven aan mijn ouders wat ze aan mij hadden opgedragen maar wat niet bij mij paste. Dat heb ik met een symbolisch gebaar gedaan. Ik heb een bos bloemen gekocht en ben naar het graf van mijn ouders gegaan. Ik heb de bloemen op het graf gelegd en ik heb hardop gezegd: ‘uit liefde voor jullie, geef ik hiermee aan jullie terug wat niet bij mij past. Ik doe dit, omdat ik weet, dat jullie van mij houden.’ Ik was diep ontroerd en daarna was ik opgelucht en blij.

Deze blog is opgetekend door Paul Custers, freelance journalist na een gesprek met Sam. Hij wil zijn verhaal graag delen.

Wil jij ook ervaren wat coaching voor jou kan betekenen? Neem contact op of kijk op de website bij ‘coaching’