Ze is bijna 81 jaar en wil aan zichzelf werken… Als ze binnenkomt, deze nieuwe cliënt, verandert er meteen iets in de ruimte. Een serene aanwezigheid, stil en bescheiden zo zit ze bij me. We hebben elkaar tot dan toe alleen telefonisch gesproken. Hoe coach je een dame op leeftijd, die met de vraag komt om voordat ze dit leven verlaat – nog aan zichzelf te willen werken. Open eindjes uit haar leven wil onderzoeken en opruimen, zodat ze ‘in vrede’ kan gaan.
Vaak wordt gevraagd om eens te beschrijven als je terugkijkt op jouw leven, wat je dan bereikt wilt hebben. Of, wat is jouw ‘nalatenschap’, hoe wil je herinnerd worden? De vraag van deze bijna 81-jarige heeft een ongelooflijke power in zich en de overtuiging dat het nooit te laat is.. voor wat dan ook! Ik voel dankbaarheid en nederigheid als iemand dat aan mij toevertrouwt. Ze is gevoelig, sensitief en heel spiritueel. Iets etherisch neemt ze mee de ruimte in. In haar leven met een narcistische moeder, ‘ongewenst kind zijn’, de oorlog en haar grote gevoeligheid heeft ze hard gewerkt om ‘er te mogen zijn’. In haar werk als trainer en begeleider van mensen (nu nog steeds!) is ze sterk, met humor, enorm veel wijsheid, kennis en lichtheid!
In de sessies kijken we samen naar wat haar open eindjes nog zijn. Hoe ze bv. haar wijze hoofd heeft moeten inzetten om te ‘overleven’, als beschermingsmechanisme voor haar als kind. En.. dat juist dát krachtige hoofd haar zoveel en zover heeft gebracht.. tot nu toe. Nu voelt ze en kan ze zien dat het tijd is om de zachtheid toe te laten, haar sensitiviteit te gebruiken als kracht en in alle vrijheid de volgende fase tegemoet treedt.
Ik ben geraakt door de schoonheid/puurheid van het effect van ruimte en rust welke ontstaan door deze ‘opruiming’. Hoe zou de wereld, onze relaties, ons werk en overal waar we onszelf meebrengen eruit zien, als we eerst onze eigen ‘open eindjes’ opruimen en ons dan weer opnieuw verbinden?
Marieke: ‘Ik wil niet weer terecht komen in situaties die niet goed voor me zijn. Maar als ze er zijn dan ben ik geen slachtoffer meer…’
‘Ik heb gewerkt aan het herkennen van patronen en er iets aan te doen. We hebben daar samen naar gekeken. Als je ze herkent dan kan je accepteren dat ze er zijn en tegelijk er aan werken om ze te veranderen en weer verder te gaan. Dat heeft geleid tot inzichten, die me enorm hebben geholpen. Natuurlijk is het na een aantal sessies niet allemaal zo maar over of weg. Soms overvalt het me toch weer, alleen heb ik nu het vaste vertrouwen dat ik er zelf iets aan kan doen.’
Er waren veel meer blinde vlekken
Op een dag besluit Marieke een coach aan te spreken om te helpen haar depressieve gedachten en gevoelens aan te pakken. Het telefoontje naar Liesbeth van Breemen komt niet zomaar uit de lucht vallen.
‘Mijn huisarts had al meermalen gezegd dat ik moest nadenken over professionele ondersteuning om mijn depressieve gedachten en gevoelens aan te pakken. En het herkennen van patronen leren. Via hem had ik al een familie-opstelling gedaan en ook had ik gesprekken gevoerd met hulpverleners. Op een bepaald moment dacht ik: nu ga ik het doen. Ik heb Liesbeth gebeld en we zijn begonnen.
Uiteindelijk zijn het acht sessies geworden. Dat heeft me veel opgeleverd. Ik wil niet beweren dat die gedachten en gevoelens zijn verdwenen. Maar als ze er weer zijn, dan ben ik geen slachtoffer meer. Ik zal er niet meer weken of maanden onder lijden. Ze houden een dag of zo aan en ik kan er veel beter mee omgaan. Dat heeft zo ontzettend mijn leven veranderd.
Vier jaar geleden had ik echt niet gedacht dat mijn leven er zo zou kunnen gaan uitzien! Heel lang heb ik gedacht dat ik mezelf goed kende. En heel lang dacht ik dat ik alles zelf, zonder hulp van wie dan ook, kon oplossen. We hebben samen ontdekt dat er veel meer lag dan ik dacht en dat er veel meer blinde vlekken waren. Ik zeg niet dat alles nu 100% goed is. Of dat ik nooit meer externe professionele coaching nodig heb. Maar ik weet nu wel dat ik in staat ben om zelf de knop om te zetten.’
Mijn baas adviseerde coaching
Tijdens haar middelbare schooltijd denkt Marieke dat ze de enige is die lijdt onder depressieve gevoelens en dat ze ‘gek’ is. Als ze later gaat werken, zijn er (soms langdurige) periodes van uitval wegens ‘ziekte’.
‘Traumatische ervaringen speelden geen rol in het ontstaan van die depressieve gevoelens en gedachten. Mijn hele familie was en is er gevoelig voor. Ik beschouw de vatbaarheid ervoor als een deel van mijn bouwpakket. En zie het niet als een defect, hoewel ik er flink onder heb geleden. Een tijd lang heb ik gezocht naar oorzaken, maar dat leverde niets op. Dat zoeken maakte het eigenlijk zwaarder voor me. Gesprekken met hulpverleners en familie-opstellingen brachten me wel iets, maar toch bleven dingen me belemmeren en dwars zitten. Ik solliciteerde als projectleider bij een regionale cliëntenorganisatie voor en door mensen met een psychische kwetsbaarheid.
Ik wilde voorkomen dat ik zou uitvallen of mijn werk niet goed zou doen. Daarom benoemde ik al tijdens het sollicitatiegesprek een en ander. Hoewel ik bang was dat ik de baan niet zou krijgen, wilde ik niet liegen en daardoor mezelf in een moeilijke positie brengen. Mijn baas sprak er over met mij en ze wilde dat ik zou komen werken. Vandaar haar advies om een coach te zoeken. Dat heeft ze goed aangevoeld. In mijn sollicitatiebrief had ze al gezien dat ik geen werknemer was met een gemiddeld ziekteverzuim. Ze wist dat ik in het verleden enkele keren een tijdlang niet meer kon werken. Dus ze wist dat ze als het ware dicht bij me moest gaan staan om me binnen boord te houden. Er is veel vertrouwen tussen haar en mij. Dat betekent ook dat er een open situatie is als het gaat om mijn valkuilen.’
Ik was in goede handen
Marieke legt aan Liesbeth haar vragen voor: Hoe kan ik mijn werk goed doen en blijven volhouden? Wat zijn nou de dingen die dat belemmeren of moeilijker maken? Waar loop ik tegen aan? Wat kan ik doen aan mijn energiemanagement? Hoe kan ik het herkennen van patronen leren?
‘Ze prikte eigenlijk meteen door waar ik sterk in was: ik kon heel goed praten en het ontbrak me niet aan woorden om te beschrijven wat ik dacht. Ze bracht me ertoe om niet vaag en algemeen dingen te benoemen, maar concreet. Dus niet rationeel analyseren, maar eerst en vooral voelen. Minder vanuit het denken aan de slag gaan en meer vanuit het gevoel.
Wat wil ik écht zelf en wat wil ik van de ander? Wat wil de ander van mij? En wat komt er boven en wat voel ik? Het werd duidelijk dat ik nog steeds ongelukkige gedachten en gevoelens negeerde, ging inzien dat ik niet meer eindeloos en diepgaand op zoek moest gaan naar oorzaken. En het herkennen van patronen. Ik ging me erop richten om ze buiten mezelf te plaatsen. Ik had ook veel verdriet bij me. Geen idee waar dat vandaan kwam, maar we hebben er aan gewerkt om dat een plek te geven die me minder hinderde en veel meer rust en ruimte bood.’
Uit haar comfort zone
Ze vindt het moeilijk om dingen los te laten, om uit haar comfortzone te komen, om naar zichzelf te kijken. En vindt het heel lastig om houvast in te ruilen tegen ontdekken.
‘Dat was best eng, maar als ik iets had opgeruimd in mijn gevoel en gedachten dan voelde dat heel goed. Liesbeth heeft een heel grote gereedschapskist waaruit ze steeds een ander dingetje haalde om in te spelen op mijn heel persoonlijke situatie. Ze leverde dingen aan die mij tot nieuwe inzichten brachten. Welk gevoel ik daarbij kreeg? Veiligheid en vertrouwen, in mezelf vooral. Haar vaardigheid gaf me het fijne gevoel dat ik bij haar in goede handen was. Wat me ook aansprak is dat ze heel breed georiënteerd is. Ze heeft niet een bepaalde koker waaruit van alles komt of waar van alles in wordt gestopt. Liesbeth is zelf een open persoon en je voelt dat haar eigen ervaringen meespelen. Ze is oprecht geïnteresseerd in wat mij raakt, in wat ik voel, in wat ik nodig heb.’
Uitspreken wat ik voel
Marieke heeft belangrijke stappen gezet. Op het persoonlijke vlak en ook heeft ze stevige beslissingen genomen waar het werksituaties betreft. Als projectleider kan ze haar eigen ervaringen inzetten om jongeren met een levensverhaal te nog beter te begrijpen en te ondersteunen. En ze helpen bij het herkennen van patronen. Dat is een heel belangrijke kwaliteit in haar werk bij de cliëntenorganisatie.
‘Dat steeds maar zoeken naar oorzaken heb ik achter me gelaten. Ik weet niet of het de opstelling is geweest of de meditatie of het aandacht geven en benoemen en buiten mezelf leggen of andere dingen die in de coaching aan de orde zijn geweest, maar het gaat een heel stuk beter. Af en toe heb ik nog wel eens dat ik denk: zo hoeft het van mij niet, maar dat is een dag later weer over. Het blijft niet meer voortduren. Zo gaat het goed. Het heeft allemaal bijgedragen aan een draai die ik heb gemaakt.’
En je baas?
‘Ik heb geluk gehad dat ik een baas kreeg die oog had voor mijn worsteling en mij aanraadde om een coach te zoeken om zo verder te werken aan mezelf. De kosten voor de sessies werden zonder probleem vergoed. Ik ga er binnenkort uitgebreid met haar over praten. Ik ga haar laten weten wat het me heeft gebracht. Zelfreflectie in elk geval. Naar mezelf kijken, kritisch zijn op mijn eigen handelen. Het herkennen van patronen. Misschien heb ik daardoor ook wel bepaalde beslissingen genomen in mijn werksituatie. Ik heb belangrijke stappen gezet, bijvoorbeeld van 3 naar 2 dagen werken bij een van mijn twee werkplekken. Dat was een grote beslissing. Misschien ook wel beter agendabeheer inzake privé en werk. Rust pakken. Terugval voorkomen. Uitspreken in mijn omgeving wat ik voel.’
Ik weet nog precies het moment. Voor het stoplicht, bijna thuis van een dag werken. Het licht ging uit. Knetter burn-out. Wat ik toen zeker nog niet zo noemde. Lichamelijke klachten had ik al heel lang. Genegeerd natuurlijk. En ik was vooral moe. Moe zonder reden, dacht ik, het ging toch prima met me? Een leuke baan, lekker aan het sporten, veel sociale contacten, kinderen allemaal op school en genoeg om blij en gelukkig van te zijn, toch?
Veel mensen denken dat een burn-out iets is voor zwakke mensen. Dat is absoluut niet het geval. Juist mensen die een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben en de neiging hebben tot perfectionisme hebben er meer kans op. Het is niet niks: het zorgt voor totale lichamelijke en geestelijke uitputting. Normale handelingen zoals een boek lezen, een boodschap doen of op visite gaan lukt dan niet meer. Je gaat twijfelen aan je kwaliteiten. Niet alleen op het werk, maar ook in de privésfeer. Heb je een burn-out, dan kan het soms lang duren voordat je bent hersteld.
Ben ik burn-out?
Een burn-out wordt voorafgegaan door een langere periode van ongezonde stress en onvoldoende ontspanning. Een beetje stress is niet erg; dit kan helpen om beter te presteren. Neemt de stress echter niet af en is er onvoldoende tijd om te kunnen herstellen, dan spreken we van ongezonde stress. Het is heel belangrijk om naar je lichaam te luisteren en de signalen serieus te nemen. Wil jij meer weten over de symptomen? Lees hier de psychische en lichamelijke burn-out symptomen.
Help, ik ben opgebrand! En nu?
De meeste mensen weten niet dat ze burn-out klachten hebben. Op het moment dat ze burn-out zijn, overvalt het ze meestal. Voorkomen is beter dan genezen geldt zeker voor burn-out. Maar ja, hoe doe je dat als het je overvalt? Het begint met het herkennen van de symptomen. En ben je burn-out, waar kun je dan terecht? Uit onderstaand onderzoek blijkt dat een persoonlijke coach populair is.
Waar kan ik terecht?
Ik ben ervaringsdeskundige op het gebied van burn-out. Je kunt mijn persoonlijke verhaal lezen op de homepage van mijn website. Ik nodig je van harte uit om contact op te nemen als je hulp en begeleiding zoekt. Jouw totale gezondheid, lichaam én geest staan bij mij centraal. Meestal heb ik snel plek. Je kunt het contactformulier gebruiken of bellen.
De helft van de werknemers met burn-out klachten (48 procent) laat zich begeleiden door de bedrijfsarts. Ook een persoonlijke coach zoeken is populair (42 procent). De huisarts begeleidt 30 procent van de opgebrande werknemers. Er worden zeer uiteenlopende oplossingen gevonden: aanpassing werktijden (46 procent), sporten (29 procent), medicatie (27 procent), mindfulnesstraining (17 procent), yoga (17 procent), begeleiding psychiater/psycholoog (10 procent), ontslag of andere baan (3 procent). (bron: Nationaal Salaris Onderzoek 2017)
Hoe opgebrand is Nederland?
Ik dacht, toen ik opgebrand was dat ik de enige was die met deze symptomen worstelde. En natuurlijk ook dat het zelf wel kon oplossen. Daar ben ik toch heel goed in? Geen hulp kunnen en durven vragen, is één van de kenmerken van mensen die burn-out zijn. Allerlei constructies, overtuigingen en argumenten bedenken in ons hoofd en dóórgaan!
In dit artikel van de Volkskrant, lees je dat je zeker niet de enige bent. Ik ontmoet je graag voor een kop koffie of thee en een gesprek over oplossingen en mogelijkheden voor begeleiding.
Het overkwam mij: een bijna-doodervaring (BDE). Het is juni 2002. En ik ben ziek. Heel ziek en aan het werk in het Zaans Medisch Centrum, op de communicatie-afdeling. Mijn lieve collega zegt, dat ik eruit zie als een wandelend lijk en thuis in mijn bed hoor te liggen. Ondanks dat ik bijna nooit ziek ben of mij ziek meld, neem ik haar advies ter harte en ga naar huis, waar ik meteen mijn bed induik. Mijn lijf voelt alsof er een vrachtwagen overheen gereden is. Dat dit alles leidt tot een bijna-doodervaring (BDE) kan ik op dat moment nog niet vermoeden. De volgende ochtend is het niet veel beter.
Mijn lief zegt – en dat zegt hij nooit – dat ik de huisarts moet bellen. Een huisarts in opleiding komt, een jonge vrouw, die ik de rest van mijn leven dankbaar zal zijn. Ze belt met het ziekenhuis en gebruikt al haar overredingskracht om mij op de spoedeisende hulp te krijgen. Ik hoor haar nog wel, maar raak steeds meer in mijzelf gekeerd. Alles gaat langs mij heen, alsof mijn bijna-doodervaring al begonnen is. De huisarts in opleiding vermoedt een acute geperforeerde blindedarm. Degene die zij aan de telefoon heeft, denkt dat ook ik besmet ben met het dan heersende griepvirus.. De huisarts in opleiding krijgt – helaas – gelijk…
De laatste dokter heeft altijd gelijk…
Eenmaal op de spoedeisende hulp word ik door diverse artsen onderzocht, allerlei onderzoeken vinden plaats. Het verlossende woord wordt nog niet gesproken, de oorzaak na zes uur nog niet gevonden. Het maakt mij allemaal niet meer uit, inmiddels ben ik zo ziek dat het me niks meer kan schelen wat ze met me (gaan) doen. De laatste dokter, in mijn geval de gynaecoloog én de huisarts in opleiding, heeft altijd gelijk: een geperforeerde blindedarm, die inmiddels mijn buikholte heeft gevuld en geïnfecteerd. Binnen tien minuten lig ik op de OK om geopereerd te worden.
Op de klok in de operatiekamer is het tien over zes, de tijd dat ik ‘vertrek’. De narcose begint te werken en ik zak in een diepe slaap. Het beeld van de klok verandert in een vriendelijk gezicht. Een man gebaart me hem te volgen. Hij zegt dat hij mijn gids is. De man is zo vriendelijk, dat ik er geen moment over twijfel om met hem mee te gaan. Mijn lijf blijft achter op de operatietafel. Ik zie het liggen onder een groen laken en de artsen en verpleegkundigen hoor ik praten. Het maakt me niet meer uit, waar ik heenga, is het goed. Het volgende wat me gebeurt, is met de woorden die wij kennen, nauwelijks te beschrijven.
Zwevend naar het paradijs…
Ik laat de operatiekamer en het ziekenhuis achter me, of eigenlijk meer onder me want ik ‘zweef’ steeds verder omhoog. Alhoewel ik met mijn verstand, mijn hoofd, mijn ratio geen richting meer kan waarnemen. De vriendelijk uitziende man met de liefdevolle uitstraling is er ook niet meer. Ik ben in een soort tunnel aangekomen, waar ik liefde, warmte en licht om mij heen ervaar. Mijn lichaam in de vorm zoals ik het ken, is er niet: ik ben één met de ruimte om mij heen. Ik ga door een cirkel van licht en ineens neem ik mijn overleden dierbaren waar; lieve opa’s en oma’s, ons eerste niet-geboren kindje. Alsof ze naar mij toe bewegen, zijn ze er allemaal en net als ik, niet in de vorm van een lichaam of lijf of gezicht zoals wij dat kennen. Noem het entiteit, ziel of welk woord dan ook dat bij jou past.
Mijn terugkeer..
De plek waar ik dan ben, voelt zo vredig en fijn dat ik er nooit meer weg wil. Hoe lang ik hier ben geweest, ik heb geen idee. Alles in mij schreeuwt: blijven! Ik drijf, zweef, voel me super en geniet met volle teugen van de kleuren. Welke kleuren? Niet te omschrijven, alle kleuren in elke intensiteit en dan nog mooier. Ik voel de warmte en liefde om mij heen van al mijn dierbaren. Hoe dat voelt? Ik vermoed dat het gevoel, dat we als baby al drijvend en gewichtloos zwevend in het vruchtwater van de baarmoeder het dichtst in de buurt komt. Dat zal niet voor niets zijn…
Mijn terugkeer voelt als een ‘wedergeboorte’. Ineens wordt er aan me ‘getrokken’. Alsof mijn lifeline hard naar beneden wordt gerukt. Terugkeren is niet fijn, niet voor mijn lijf, niet voor mijn hoofd, nergens voor. Het voelt koud en hard om mij heen. Met een enorme schok land ik in mijn ziekenhuisbed op de verkoeverkamer. Met vier verpleegkundigen houden ze me tegen, alles in mij schreeuwt: ik wil hier weg! Ik vecht met de infuusdraden in mijn arm en verlies… zak weer terug op het bed, het lukt me niet om los te breken. En daarmee komt ook het keiharde besef dat mijn ervaring in het paradijs ten einde is.
Bijna-doodervaring: ik ben gek!
Ik vind het nog steeds moeilijk om over mijn ervaring te praten. Het wakker worden in een lijf met pijn. Een lijf dat heel lang nodig heeft gehad om te herstellen. Aan alle kanten rammelde. Waarvan ik kon voelen, dat het me niet meer voegde. Wat niet deed, waar het voor bedoeld was. En toch vier maanden na mijn operatie en ervaring nieuw leven in zich droeg! Een cadeau, een teken dat ik mijn leven hier op aarde verder ging en dat het mijn tijd nog niet was.
Ik heb me lang schuldig gevoeld. Tegenover mijn partner, mijn ouders, mijn vrienden en familie, maar vooral tegenover onze kinderen. Want ik was op zo’n bijzonder mooie, liefdevolle plek en ik wilde niet terug, ook niet voor hen. Dat raakt me als ik eraan denk. En het komt nog weleens terug, dat schuldgevoel. Een verlangen naar de dood, hoewel ik het zo niet zou noemen, eerder een ‘andere staat van Zijn’… Dat overkomt me vooral als ik niet zo lekker in mijn vel zit…
Compleet
Na bijna vijftien jaar, heb ik recent ervaren dat mijn lijf en ziel weer voegen. Bij het uitleggen van deze ervaring, maken mijn handen altijd een soort twist, een draaiend gebaar. Mijn handen komen samen rond mijn hartstreek, mijn wedergeboorte is compleet. Mijn lijf is geheeld, het rammelt niet meer en mijn ervaring mag ik delen. Ik ben sensitiever, voel als mensen verdriet of pijn hebben. Niets zweverigs of paranormaals aan, gewoon wie ik ben. In mijn werk als coach is mijn sensitiviteit en weet van ‘iets’ na de dood een extra sensor. Angst voor de dood heb ik niet meer. Mijn sensitiviteit helpt mij en de cliënt om te checken of we op de goede weg zitten.
___________________________________________
Wat is een bijna-doodervaring (afgekort BDE)?
Cardioloog P. van Lommel, BDE-onderzoeker heeft de bijna-doodervaring als volgt gedefinieerd:
“Een bijna-doodervaring is een geestelijke ervaring die kan optreden tijdens een periode van klinische dood, maar ook tijdens een stervensproces of soms zonder duidelijke aanleiding. De bijna-doodervaring is een universele ervaring die over de hele wereld en door alle tijden heen wordt vermeld, die onafhankelijk is van leeftijd, intellect of godsdienst.”
Er is veel te lezen over bijna-doodervaringen. Van mensen, die eenzelfde ervaring hebben, van wetenschappers en van critici. Pim van Lommel geeft lezingen en schreef als wetenschapper het boek ‘Eindeloos bewustzijn.’ Je kunt een kijkje nemen op onderstaande sites:
